Symptomen

Elke hond schudt zich wel eens lekker uit waarbij ook de oren heen en weer klapperen. Klappert uw hond veel met de oren of krabt met de poten over de oren? Dit is meestal een symptoom van jeuk aan de oren. Een oorontsteking kan de oorzaak zijn.

Op de kliniek kunnen we met een otoscoop in de oren kijken om de gehoorgang tot aan het trommelvlies te bekijken. De gehoorgang is een tunnel gevormd door kraakbeen en bekleed met huid. Op de huid leven huidbacteriën en gisten, de normale huidflora. Soms kan door oorsmeer en vocht het milieu in het oor veranderen, waardoor bepaalde bacteriën en gisten de overhand krijgen en er een overgroei ontstaat. De huid gaat zwellen, jeuken en soms zelfs pijn doen. De hond reageert hierop door met de oren te klapperen en te krabben aan de oren. 

Met een wattenstaafje kunnen we een monster afnemen uit de oren om onder de microscoop te bekijken. Hieraan kunnen we zien of er een oorontsteking gaande is en of deze door bacteriën, gisten of een combinatie van de twee wordt veroorzaakt. Op deze manier kunnen we de juiste oorzalf voorschrijven voor het probleem. Meestal is dit een oorzalf met een ontstekingsremmer, antibioticum en anti-gistmiddel.

Sommige bacteriën die we in het oor vinden bij een oorontsteking, zijn resistent tegen de gebruikelijk antibiotica. Dit zijn vaak bacteriën die er onder de microscoop als kleine staafjes uitzien. Wanneer we deze bacteriën zien onder de microscoop adviseren we om een bacteriekweek in te sturen naar het lab. Het lab kan specificeren om welke bacterie het gaat en voor welk antibioticum de bacterie gevoelig is.

Oorontstekingen zijn vaak hardnekkige ontstekingen, maar met de juiste behandeling vrijwel altijd goed te genezen. Sommige honden zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een oorontsteking: onder andere honden met een onderliggende voedsel- of omgevingsallergie, honden die veel zwemmen en honden met lange hangende oren.

Een hond met jeuk aan de oren heeft niet altijd een oorontsteking. In de zomer zien we regelmatig honden die acuut last hebben van de oren en dan een grasaar in de gehoorgang blijken te hebben. 
Ook oormijt komt wel eens voor, meestal bij jonge pups. Oormijtjes leven in oorsmeer en houden niet van licht: zodra we met het lampje van de otoscoop in het oor schijnen, zien we de mijten lopen als kleine witte stipjes.

Heeft uw hond evenwichtsproblemen of loopt hij met een scheve kop? Dan kan het zijn dat het trommelvlies defect is en er een probleem in het midden- of binnenoor speelt. Het trommelvlies is de scheiding tussen de gehoorgang aan de buitenkant en met middenoor in de schedel. Het middenoor is verbonden met het binnenoor waar het evenwichtsorgaan en daarachter de hersenen liggen. Om deze reden adviseren we nooit zomaar een zalf in het oor toe te dienen zonder gecontroleerd te hebben of het trommelvlies intact is. Sommige middelen mogen niet toegediend worden bij een defect trommelvlies omdat dit schade aan het binnenoor en de hersenen kan veroorzaken.

Eva van Andel, dierenarts Dierenkliniek Kortenoord.

Braken of overgeven van een hond

Dagelijks komen wij klachten van braken, overgeven en misselijkheid bij honden tegen. Veel honden gaan gras eten als ze misselijk zijn. Soms stopt deze helemaal met eten. Overgeven kan een gevolg zijn van misselijkheid.

Hoe ontstaat braken bij honden?

Braken is een zeer ingewikkeld proces dat vanuit verschillende gebieden in de hersenstam ontstaat: het zogenaamde “braakcentrum”. Het is een natuurlijke verdedigingsreactie van het lichaam. Braken beschermt het lichaam tegen opgenomen irriterende stoffen, voordat deze meer schade kunnen aanbrengen. Er wordt iets gesignaleerd wat er “niet hoort te zijn” en met een reactie dat uit het lichaam te werken.

Wat zijn de oorzaken?

Infectie

De meest voorkomende oorzaak van braken bij een hond is een virus dat het maag-darmkanaal aantast. Het eten van bedorven of rauw voedsel kan een bacteriële infectie geven. Recent was er een pup in de praktijk die beschimmeld brood had gegeten: deze is daarna hevig gaan overgeven en heeft zelfs gedurende een dag neurologische verschijnselen gehad. 

Vergiftiging

Er kunnen vergiftigingsverschijnselen ontstaan door het eten van planten, paddenstoelen, chemische middelen, medicijnen en andere dingen die een hond opneemt uit de buitenwereld. Maar vergiftiging kan ook in het lichaam (intern) ontstaan, zoals bijvoorbeeld bij nierschade of door een baarmoederontsteking.

Ziekte

Directe problemen met de maag, zoals een (chronische) maagontsteking of tumoren in de maag, kunnen aanleiding zijn tot braken. Ook problemen met andere delen van het spijsverteringskanaal kunnen ervoor zorgen dat een hond moet overgeven. Een paar voorbeelden: een prikkeling van de keel die kokhalzen opwekt, voedselintolerantie, een ontsteking of een tumor van de dikke darm.

Bij problemen met lever, alvleesklier, buikvlies, storingen aan het evenwichtsorgaan of afwijkingen in de hersenen is overgeven ook een mogelijk symptoom.

Vreemd voorwerp

Een hond is niet kieskeurig in zijn eetgedrag, met soms grote gevolgen. Bij het opereren van maag en darmen komen we regelmatig bijzondere voorwerpen tegen, zoals sokken, een deel van een bal, vishaakjes, satéprikkers, enzovoort. Het eten van vreemde voorwerpen kan ook de oorzaak zijn van braken. 

Deze opsomming van oorzaken voor braken  bij honden is niet compleet. Bij de ene patiënt kan de dierenarts besluiten om het symptoom te bestrijden. Bij een andere patiënt zal er meer onderzoek gedaan moeten worden.

Diagnose

Als er in het klinisch onderzoek of uit het vraaggesprek met de eigenaar geen aanleiding is om direct verder onderzoek te doen, zal de zieke patiënt met medicatie behandeld worden. Er zijn zeer effectieve en veilige medicijnen tegen braken voor de hond geregistreerd. Binnen een paar uur zal uw hond zich een stuk beter voelen.

Soms moet verder onderzoek gedaan worden. Er kunnen röntgenfoto’s en een echo gemaakt worden om afwijkingen in de buik op te sporen. Met een bloedonderzoek kunnen bijvoorbeeld afwijkingen van de lever, de nieren en de alvleesklier gesignaleerd worden. Als het vermoeden bestaat dat de oorzaak daadwerkelijk in de maag ligt, zal er een gastro(=maag)endoscopie (kijkonderzoek) gedaan worden. Onder narcose wordt er met een camera in de slokdarm naar de maag en darmen gekeken, dan worden ook stukjes weefsel uit de maagwand, darmwand en van verdachte processen weggenomen. Deze worden opgestuurd voor weefselonderzoek.

Dierenkliniek Kortenoord heeft al ruim vijftien jaar ervaring met (gastro-) endoscopie. En onze operatiekamers zijn uitgerust met de nieuwste apparatuur om snel een echo of een kijkonderzoek uit te voeren.

Is braken ernstig?

Een hond mag af en toe (één keer per week) braken zonder dat het verontrustend is. Wanneer er een duidelijke oorzaak is, zoals wagenziekte, is dat niet erg. Er is geen harde vaste grens hoe vaak een hond mag braken of welke frequentie als normaal beschouwd kan worden.

Bij meerdere keren per week braken is het verstandig om met de hond naar de dierenarts te gaan. Dat hangt van andere symptomen af die ermee gepaard gaan. Daarom is het belangrijk om je hond goed te observeren. Voorbeelden van vragen die de dierenarts aan de eigenaar kan stellen zijn onder andere:

1. Heeft hij koorts?
2. Hoe ziet de ontlasting eruit?
3. Moet hij moeite doen om te braken of komt het eten er juist heel gemakkelijk uit?
4. Is de hond meer gaan drinken? 
5. Zit er bloed bij het braaksel? 
6. Zijn er gedragsveranderingen? 
7. Is hij vermagerd? 
8. Wanneer zijn de klachten begonnen? 

Het is dus belangrijk om, als je hond overgeeft, erbij stil te staan of er nog andere symptomen zijn. De ernst van de situatie is afhankelijk van de oorzaak.

Wat kan ik als baasje doen?

Als je hond geen andere klachten heeft en het gaat om “zomaar een dagje”, dan kan licht verteerbaar eten gegeven worden, bijvoorbeeld (blikken) spijsverteringsdieet. De voeding dient met kleine beetjes over de dag verdeeld te worden. Water mag in kleine hoeveelheden aangeboden worden; het water mag niet koud zijn. Over de dag verdeeld mag de hond net zoveel drinken als hij wil, als hij maar niet in één keer grote hoeveelheden binnenkrijgt.
Wanneer het overgeven langer dan een dag aanhoudt, wanneer er ook andere klachten zijn, wanneer het een terugkerend probleem is of wanneer u zich zorgen maakt, neem dan contact op met uw dierenarts.

Spoed of niet?

Wanneer moet je met spoed naar de dierenarts? Er zijn een paar redenen om direct contact op te nemen met je dierenarts.
We hebben ze voor jou op een rijtje gezet:

Directe spoed bij...

• Pogingen tot braken zonder resultaat, daarbij een dikke buik (zie maagtorsie);
• Voortdurend overgeven en plotseling zeer lusteloos, snelle achteruitgang van de conditie;
• Vreemde voorwerpen gegeten;
• Vergif gegeten/gedronken;
• Bloed braken.

Binnen zes tot 24 uur actie ondernemen bij...

• Pup met braakklachten (en eventueel diarree);
• Braken met een beetje bloed erbij;
• Braken in combinatie met hoge koorts;
• Braken in combinatie met ernstige buikpijn;
• Braken in combinatie met evenwichtsstoornissen of afwijkend gedrag;
• Bij het vermoeden van uitdroging, wanneer de hond niet eet/drinkt en veelvuldig braakt.

Behandelingen

Er zijn verschillende medicijnen die goed tegen braken werken. Therapie tegen braken begint meestal met het prikken van een injectievloeistof omdat pillen direct weer uitgebraakt worden. Er kan door de dierenarts gekozen worden voor middelen die de maaglediging stimuleren, middelen die invloed hebben op het braakcentrum in de hersenstam, maagzuurremmers of drankjes die de maagwand beschermen. Het geven van deze medicijnen is echter lang niet altijd zinvol; bij veel honden moet er naar de oorzaak en een daarbij passende therapie gezocht worden. Als de oorzaak in een heel ander gebied ligt dan zal de behandeling daarop aangepast moeten worden. 

Wij staan voor u klaar

Herkent u zich in een bovenstaande situatie? Bel ons gerust. Onze artsen en assistenten staan dag- en nacht voor u klaar. U kunt bij het telefonische spreekuur korte medische vragen en advies op te vragen ten behoeve van uw hond, als u nog twijfelt. Daarna kunt u ook een afspraak maken als dat nodig is. Er zijn in de dierenkliniek geen inloopspreekuren - uitsluitend op afspraak.

Meteen een afspraak inplannen?

Bel 0317 - 412 432 (24/7 bereikbaar)

Hoeveel een hond drinkt op een dag is afhankelijk van meerdere factoren. Wanneer het een warme dag is zal een hond meer gaan drinken dan wanneer het buiten koud is, en wanneer een hond veel heeft bewogen zal hij zijn vochtverlies van het hijgen compenseren door meer te gaan drinken. Ook het soort voer dat een hond krijgt heeft invloed op hoeveel hij drinkt. Wist u bijvoorbeeld dat blikvoer voor 80% uit water bestaat? Een hond die alleen blikvoer te eten krijgt, zal dus veel minder hoeven drinken dan een hond die alleen droge brokken eet. Ten slotte zijn er natuurlijk ook verschillen per individueel. Als vuistregel kunt u aanhouden dat een hond 50 ml per kg per dag aan vocht zou moeten binnenkrijgen. Een hond van 20 kg drinkt dus gemiddeld 1 liter per dag. Maar zoals hier boven uitgelegd, kunnen er allerlei oorzaken zijn waarom uw hond afwijkt van het gemiddelde. 

Wanneer naar de dierenarts?

• Wanneer uw hond duidelijke symptomen van uitdroging vertoont.
• Wanneer uw hond plots niets meer wil drinken en u hem of haar niet aan het drinken krijgt.
• Wanneer uw hond weinig drinkt in combinatie met diarree en overgeven.
• Wanneer uw hond minder drinkt dan gebruikelijk over een langere periode.

Voor u als het baas is het belangrijk om aan de bel te trekken bij de dierenarts wanneer uw hond ander drinkgedrag vertoont dan gebruikelijk. Wanneer uw hond minder drinkt kan dit een teken van ziekte zijn. Wanneer u zelf ziek bent, heeft u immers ook minder behoefte om te gaan drinken. Het kan geen kwaad als uw hond een keer een dag minder drinkt. Meestal gaat een griepje vanzelf weer over. U kunt zelf proberen uw hond meer te laten drinken door onderstaande tips. Drinkt uw hond helemaal niks, dan is het altijd verstandig om met uw hond naar de dierenarts te gaan. Indien nodig kan er dan een vochtinfuus gegeven worden. 

Wanneer uw hond niet of weinig drinkt in combinatie met diarree of overgeven, dan is de kans op uitdroging groot. Uw huisdier verliest veel vocht en zouten op deze manier en dit kan gevaarlijke situaties opleveren. Het is dan ook belangrijk om contact op te nemen met de dierenarts. Hoe u uitdroging kunt herkennen, wordt hieronder besproken. 

Uitdroging bij honden: wanneer wordt het gevaarlijk?

Bij vochtverlies vanaf 12% aan lichaamsgewicht kan een hond overlijden. Gelukkig zijn de symptomen van uitdroging goed te herkennen. Behalve veranderingen in gedrag (onrustig gedrag, hijgen, desinteresse voor omgeving) zijn er ook duidelijke lichamelijke signalen. Hoe u deze herkent leest u hieronder.

Of uw hond symptomen van uitdroging laat zien kunt u controleren door te kijken naar de mondslijmvliezen en de elasticiteit van de huid.

Het mondslijmvlies kunt u bekijken door de lip van uw hond op te tillen en de binnenkant van de lip te betasten. Het slijmvlies moet vochtig aanvoelen, en niet plakkerig of droog. U kunt ook naar de elasticiteit van de huid kijken. Dit doet u door een huidplooi op de borstwand tussen twee vingers te nemen en vervolgens los één te laten. U kijkt hoe snel de plooi weer in oude vorm terug veert. Het is gebruikelijk dat de huid binnen één seconde weer terug veert. Als de plooi langzamer terug veert, dan is uw hond enigszins uitgedroogd. Wanneer de plooi niet terugveert, is uw hond extreem uitgedroogd en in levensgevaar. Schakel dan meteen een dierenarts in. Bij oudere honden kan de huid wat stugger worden en minder snel in de oude vorm terugveren.

Normale gedrag en kleur urine? Maak u geen zorgen.

Als uw hond vrolijk en gezond is, een normale kleur urine produceert, en geen veranderingen toont ten opzichte van zijn gebruikelijke drinkgedrag, dan is er geen reden tot zorg. De ene hond drinkt nou eenmaal meer dan de andere, en uw hond heeft duidelijk voldoende aan het vocht dat hij binnenkrijgt via het voer. Het is echter wel degelijk zo, dat het te weinig binnenkrijgen van vocht op langdurig termijn effect kan hebben op de gezondheid van uw hond. Zo kan een routinematig tekort aan vocht een verhoogde kans op nier-of blaasstenen veroorzaken. Het stimuleren tot meer drinken hoeft maar weinig moeite te kosten en kan zeker een positief effect hebben op de gezondheid van uw dier. Hoe u dit kunt doen, leest u hieronder.

Tips om uw hond meer vocht binnen te laten krijgen.

• Geef uw hond meer blikvoer, het vochtpercentage hierin is hoger.
• Doe droge brokken even in warm water voordat u ze geeft.
• Experimenteer met verschillende soorten waterbakken. Sommige honden hebben een voorkeur voor een metalen waterbak, of juist een hele grote waterbak. Andere honden zijn gek op stromend water en voor hen kan een drinkfontein dan goed werken. Probeer erachter te komen wat uw hond fijn vindt drinken.
• Zorg ervoor dat u meerdere waterbakken in uw huis (en in de tuin) heeft staan, en zorg ervoor dat deze altijd gevuld zijn met vers water.
• Geef de waterbak eens een lekker smaakje door er bijvoorbeeld een kleine snack in te leggen, of een klein beetje zoutarme bouillon in op te lossen. Let hierbij wel goed op dat dit niet te lang moet blijven staan.

Als het een enkele keer is, is dit niet erg. Vaak braakt de hond daarna en is het probleem over. Als een hond vaak gras eet wijst dit meestal op een chronisch maag- en/of darmprobleem. Dan is een bezoek aan de dierenarts aan te raden.

Waarom eet een hond gras?

Jonge honden eten uit speelsheid af en toe gras. Dat is geen enkel probleem. Gras eten door de hond wijst meestal op een maag (en/of darm) probleem. Door gras te eten wekt de hond een braakreflex op zodat hij of zij gaat braken. Het eten van gras is niet schadelijk. Lange grassprieten kunnen echter bij het ontlasten voor een gedeelte in de darmen blijven zitten, waarna de eigenaar de grassprieten uit de hond moet trekken. Heel soms kunnen honden verstoppingen krijgen door grasballen. Ook kunnen in grasvelden parasieten voorkomen, die de hond met het gras eten binnen krijgt. 

Honden die gras eten en niet overgeven

Er gaan veel verhalen over grasetende honden. Ze zouden iets tekort komen in het eten, of zij zouden hun maag willen vullen of ze zouden het gewoon lekker vinden. Soms is het eenvoudig op te lossen met bijvoorbeeld:

• Een half uur voor het uitgaan eten geven;
• De hond afleiden bij het favoriete grasveld.

Het eten van gras kan een teken zijn van misselijkheid en/of buikpijn. Als de hond naast gras eten, ook andere verschijnselen zoals buikborrelen, smakken, slikken, boeren, winderigheid, of diarree heeft, dan is het verstandig om bij een dierenarts langs te gaan.  

Onderzoek naar oorzaak

Als een hond misselijk is en de klachten niet vanzelf overgaan, is het verstandig verder onderzoek te doen.

Een dierenarts zal starten met een lichamelijk onderzoek, mogelijk gevolgd door een bloedonderzoek en/of ontlastingsonderzoek op parasieten en vertering. In sommige gevallen kan met een dieet het probleem worden opgelost.

Een andere optie is een kijkonderzoek (endoscopie) van maag (gastroscopie) en darmen. Dit onderzoek is bedoeld om precies in kaart te brengen waar de oorzaak van het gras eten ligt en om met zo weinig mogelijk medicijnen een zo goed mogelijk effect te bereiken. Dierenkliniek Kortenoord heeft al 15 jaar ervaring met de (gastro-) endoscopieën.

Moet een grasetende hond behandeld worden?

Als uw hond slechts zelden gras eet, is het meestal niet nodig een behandeling in te stellen. Als een hond vaak gras eet, is het verstandig de onderliggende oorzaak op te sporen en deze te behandelen. Vaak moet er dan verder onderzoek gedaan worden, zoals ontlastingsonderzoek, bloedonderzoek of een endoscopie.